Asili ya lugha ya kiswahili pdf

Matumizio ya kiswahili yalijikita katika maeneo maalum. Kusoma vitabu vya ziada, magazeti, majarida, makala. Mjadala kuhusu asili ya kiswahili umejadiliwa na wataalam mbalimbali na wametumia vigezo mbalimbali kuthibitisha madai yao. Wakati tukiwa tunasherehekea mafanikio ya lugha ya kiswahili katika nyanja mbalimbali, hatuna budi kujiuliza katika mijadala yetu ni kwa kiwango gani. Kwa muda mrefu sasa, historia ya lugha ya kiswahili, hasa asili na chimbuko lake, limekuwa ni fumbo ambalo limezua mijadala na kutokukubaliana kwin. Kuna mfanano wa kimsamiati katika lugha ya kiswahili na lugha za kibantu. Kukua kwa lugha ni kuongezeka kwa msamiati na kuimarika kwa sarufi ya lugha husika. Kudharauliwa kwa lugha ya kiswahili na kupigiwa chapuo kwa lugha za kigeni kwamba ndio pekee zinazofaa kutumika katika shughuli mbalimbali za kiuchumi.

Maumbo ya maneno kwa kiswahili na lugha za kibantu yana viambishi. Lugha hii ilitumika katika shughuli zote za kitaifa. Hakuna maafikiano yoyote miongoni mwa wanaisimu kuhusu ni wapi. Sarufi huhusisha kanuni zinazotawala matumizi ya lugha ili kuepusha utata katika mawasiliano. Kata mbili zilishirikishwa ambazo ni kata ya suguti na makoko. Kiswahili ni lugha kuu ya mawasiliano wanapokutana watu wa makabila. S 0717104507 tz uk 5 mfano neno lugha asilia kiswahili shirt kiingereza shati schule kijerumani shule bakura kiarabu bakora benjera kireno bendera matching guys kiingereza machinga kuchukua hii ni mbinu ya kuongenza maneno kwa kuyachukua toka lugha yake ya asili. Huu ni mwendelezo wa mada kuhusu asili ya lugha ya kiswahili. Wapo wanaodai kuwa kiswahili ni kiarabu, wanaoshadidia dai hili, kigezo kimojawapo wanchokitumia ni kigezo cha msamiati, kwamba lugha ya kiswahili ina msamiati mwingi wa kiarabu na kwa hiyo kwakuwa kiswahili kina msamiati. Usuli usanifishaji wa lugha ya kiswahili ulianza tangu mwaka 1930 ilipoundwa kamati ya lugha ya afrika mashariki. Harakati zilizochukuliwa na serikali ya tanzania zilipelekea maenedeleo makubwa ya lugha ya kiswahili. Lakini kwa kuwa hizi ni nadharia tu ni jukumu letu katika muhadhara huu kuthibitisha ni ipi kati yake ina mashiko zaidi.

Katika kubadilisha maneno bila kupoteza maana ya kileksia, kiswahili pamoja na lugha nyingi za kibantu huhitaji mabadiliko katika mofimu hizi. Ujuzi wa miundo ya lugha ni taaluma inayowashughulisha wanaisimu ambao kila kukicha hujaribu kuibua kanuni na ruwaza zijengazo lugha asili za binadamu. Katika mtazamo huu inaelezwa kwamba lugha huweza kuzuka kukua. Hata hivyo kiswahili kilitokea kuwaunganisha waafrika zaidi kiasi cha kuwababaisha mabeberu ambao walifanya kila jitihada kukipinga kwa jino na ukucha. Riwaya ya kiswahili ni ile ambayo inafungamana na utamaduni wa jamii ya waswahili katika lugha ya kiswahili ambao hupatikanakatika nchi ya afrika mashariki. Maendele ya lugha ya kiswahili yalichukuwa sura mpya mara tu baada ya uhuru. Kiswahili hutumika mashuleni, katika mawasiliana na kuna vitabu vingi vilivyotungwa kwa kutumia lugha hiyo, vikiwa pamoja na vile vya hadithi, hekaya au riwaya. Katika masomo haya mara kwa mara huwa ninabainisha kwamba nimekuwa nikisoma maoni ya watu wengine ili kuelewa kifungu fulani cha biblia vizuri zaidi. Matumizi bora ya lugha katika ushairi ni mbinu au namna ambayo mtunzi au mshairi anavyomudu kuchagua na kupanga maneno yake ili yalete athari au matokeo bora yaliyokusudiwa. Lugha ya kiswahili imepitia katika vipindi mbalimbali vya mabadiliko ya kimfumo wa kimaisha na kiutawala.

Hali hiyo, imekifanya kiswahili kufika kiwango cha lugha ya kisasazamani, waswahili walitumia utawala wa mfumo wa mamlaka moja. Sarufi na matumizi ya lugha kiswahili kidato cha 3. Hali hii ni tofauti na ilivyokuwa wakati wa kamati ya lugha ya afrika mashariki, amabako kamati ilikuwa na wajumbe ambao idadi yao ilikuwa na uwiano sawa kutoka katika nchi zote za afrika mashariki. Hivyo kiswahili kuonekana kuwa hakifai kutumiwa katika shughuli. Moja ya madai ya wasomi ni kuwa lugha hii ina asili ya kibantu na ndiyo mtazamo unaoshikiliwa na wasomi wengi wa lugha. Idadi ya wahamiaji kutoka uarabuni haikuwa kubwa sana, hivyo lugha ya wenyeji ilitumika kila mahali ila. Kwa ujumla kiswahili kina maneno yenye asili ya kiarabu kati ya 3040%, hali inayokaribia kiasi cha maneno yenye asili ya kilatini au kifaransa katika lugha ya. Dai hili linaimarishwa na wazo jingine linalodai kwamba katika vipindi vilivyopita kuwa,sehemu za pwani ya afrika mashariki hazikuwa zimekaliwa na watu. Kwa kuanza na mkabala wa kimapokeo kwa mujibu khamisi na kiango 2002, wanaeleza kuwa hii ni sarufi ya kale, wataalamu wanaohusishwa na mkabala huu walijitokeza kuanzia karne ya 5 kabla ya kristo na katika karne ya 18 na karne ya 19 baada ya kristo, wataalamu hao ni kama vile plato, aristotle, panin, protagoras ambao walijihusisha na lugha kwa kutaka kujua asili yake. Nafasi ya nadharia hii katika ngano za kiswahili, nadharia hii inahusiana na ngano za kiswahili katika sanaa za jadi ambayo ni elimu inayohusu asili ya binadamu pamoja na umuhimu wake ambao ilihusishwa na usimulizi wa ngano ambayo ilitokana na jamii husika katika shughuli mbalimbali za jamii kama vile jando na unyago, miviga, vyanzo vya vyakula. Waingereza walikitumia pia kama lugha ya polisi na jeshi katika uganda kati ya lahaja za kiswahili ni zifuatazo. Lugha asili ni ile lugha inayohusisha mfumo wa sauti zinazotolewa kwa kutumia ala katika chemba ya mdomo wa binadamu lugha asili ina sifa za kuwa na viwango tofauti katika muundo wake,na huwa na uwezo wa kuzalisha tungo zisizo na ukomokikomo. Fuatilia mazungumzo kutoka kwa viongozi wa chama cha wanafunzi wanaosoma kiswahili vyuo vikuu wakizungumzia umuhimu wa kuienzi lugha ya kiswahili. Matokeo ya utafiti alioufanya kuhusu msamiati wa kiswahili ulibaini kwamba 60% ya maneno yote yanayoweza kuandikwa na kutamkika katika lugha ya kiswahili asili yake ni lugha za kibantu, 30% ni lugha ya kiarabu na 10% ni lugha nyingine za kigeni kama vile kiingereza, kireno, kijerumani, kihindi, kiajemi, kifaransa, nk.

Nadharia katika taaluma ya kiswahili na lugha za kiafrika. Mapendekezo hayo yalipelekwa kwa serikali za tanganyika, kenya, zanzibar burundi na zaire congo, mabalozi kadhaa, chuo kikuu cha london school of oriental and african studies soas na chuo kikuu cha witwatersrand cha afrika ya kusini, mashirika. Lugha za kibantu, kama ilivyo kiswahili ni lugha zinazotegemea kabisa uambishi. Baadhi ya wataalamu hudai kuwa asili ya lugha ya kiswahili ni huko kongo ambayo baadaye iliitwa zaire na sasa inaitwa. Wajumbe hawa pia walipatikana kwa utaratibu unaofanana. Wapo wanaodai kuwa kiswahili ni kiarabu, wanaoshadidia dai hili, kigezo kimojawapo wanchokitumia ni kigezo cha msamiati, kwamba lugha ya kiswahili ina msamiati mwingi wa kiarabu na kwa hiyo kwakuwa kiswahili kina msamiati mwingi wa kiarabu basi pia kiswahili ni kiarabu.

Baadhi ya wataalamu hudai kuwa asili ya lugha ya kiswahili ni huko kongo ambayobaadaye iliitwa zaire na sasa inaitwa jamuhuri ya watu wa kongo. Kamati hii iliamua kuisanifu lahaja ya unguja kama mojawapo ya lahaja za kiswahili kwa kuzingatia kuwa lahaja ya kiunguja ilikuwa imeenea katika. Karibia karne ya 14, jamii ya waswahili ilibadilishwa kuwa nchi yenye miji ya kisasa. Dhana nzima ya kuwa na mwalimu inamaanisha kwamba uelewa au mtazamo wa mtu mwingine ni mwongozo wa kujifunza. Ni mfumo wa sauti za nasibu zilizobeba maana, zilizokubaliwa na jamii katika kuleta mawasiliano. Utohozikutohoa ni mbinu ya kuswahilisha maneno ya lugha nyingine, yatamkike kama ya kiswahili. Chimbuko na asili ya lugha ya mwanadamu kwa mukhtasari. Hii ilifanya lugha hii ya kiswahili kuwabora zaidi na kuenea zaidi. Kiswahili hufundishwa na kutahiniwa shuleni na vyuoni. Kwanza tutaangalia nini maana ya neno asili, pia tutaeleza kwa ufupi mitazamo mbalimbali kuhusu asili ya lugha ya kiswahili, halafu tutaangalia kwa undani kiini cha mada yetu kwa kuchanganua vyema mawazo ya freeman grenville katika makala yake inayoitwa medieval evidences for swahili pia tutaonesha ubora pamoja na udhaifu wake na mwisho tutatoa. Misafara ya wafanyibiashara ilikuwa ikitumia lugha ya kiswahili katika mawasiliano. Utangulizi lugha ya kiswahili ni moja ya lugha zenye asili ya afrika ambazo zimefikia upeo wa kutumiwa kama lugha za kiutandawazi. Idadi ya wahamiaji kutoka uarabuni haikuwa kubwa sana, hivyo lugha ya wenyeji ilitumika kila mahali ila tu maneno.

Kuchanganya ndimikuweka maneno yasiyo ya kiswahili katika sentensi ya kiswahili. Karibu na karne ya 10, pwani nzima ya zanzibar ilikuwa chini ya utawala wa mfalme mmoja ambaye aliishi katika mji mkuu wa safala. Lugha ya kishairi ni lugha ya mjazo, mkato, na mnato yenye mpangilio maalumu, yenye semi, tamathali za semi na mbinu nyingine za kisanaa na isiyo na maelezo wala ufafanuzi. Ziko nyimbo na majigambo mengi kutoka katika lugha za asili na pia lahaja za kiswahili kama kipemba, kitumbatu, kimtangata, kimvita, kiamu, n. Mbinu ya kuzungumza na mtu aliyekufa au asiyekuwepo kana kwamba yuko pamoja nawe. Katika baadhi ya mataifa wakoloni walitumia kiswahili katika vyombo vya utawala kama vile jeshi. Katiba ya kenya ya 2000 ibara ya 71 imekipa kiswahili sura mpya ya kuwa lugha rasmi na lugha ya taifa.

Utafiti huu umefanywa wilaya ya musoma vijijini na manispaa ya musoma katika mkoa wa mara. Lugha hii ina utajiri mkubwa wa misamiati, misemo, mithali, mashairi, mafumbo, vitendawili na nyimbo. Kwanza tutaangalia nini maana ya neno asili, pia tutaeleza kwa ufupi mitazamo mbalimbali kuhusu asili ya lugha ya kiswahili, halafu tutaangalia kwa undani kiini cha mada yetu kwa kuchanganua vyema mawazo ya freeman grenville katika makala yake inayoitwa medieval evidences for swahili pia tutaonesha ubora pamoja na udhaifu wake na mwisho tutatoa hitimisho. Lugha ya kiswahili mara nyingi huwa na muundo wa silabi wazihuru. Kiisimu asili ya lugha huweza kutazamwa kwa namna mbili. Yako maneno mawili ambayo tunayochanganya katika matumizi nayo ni. Watumiaji au watu wenye asili na lugha hizo wanakipiga vita kiswahili wakihofia kuwa wasipofanya hivyo kitazimeza lugha zao. Lahaja ni vilugha vidogo vidogo vya lugha moja ambavyo hubainika kijamii au kijiografia lahaja za lugha moja zatofautiana katika matamshi, miundo ya sarufi na msamiati mfano. Hizi ni pamoja na nadharia kwamba lugha hii ina asili ya kiarabu na nadharia kwamba lugha hii ni mchanganyiko wa lugha ya kiarabu na za kibantu.

Matumizi ya lugha ya hisia, mf mgonjwa kutoa usiahi kwa sababu ya maumivu. Lugha hii inayotumika bungeni na katika kuendesha biashara. Utangulizi wa lugha na isimu introduction to language and linguistics okoa simile. Lugha za kiswahili hutofautishwa kulingana na maeneo yake kama. Wataalamu wa lugha wameandika kuhusu lugha ya kiswahili kama lugha ya taifa na lugha rasmi inayokadiriwa kutumiwa na watu wapatao zaidi ya milioni 60 duniani kote. Uambishaji ni kule kuongeza mofimu ama kabla, katikati au mwisho wa mzizi wa neno, habwe j. Kiswahili kimepatikana kwa namna au lahaja mbalimbali wakati wa ukoloni wa uingereza azimio lilitolewa kutumia kiswahili cha unguja kuwa kiswahili rasmi katika tanganyika, kenya na zanzibar. Kamati ya ndugu chiponda na wenzake ilitoa mapendekezo kumi na tisa 19 kuhusu njia za kusanifisha kiswahili. Maenezi ya kiswahili wakitumia kiswahili ili kurahisisha mawasiliano baina yao. Kiswahili kilianza kama lugha ya miji na mabandari ya biashara ya kimataifa kwenye pwani ya afrika ya mashariki tuna historia jinsi gani miji kama vile kilwa, lamu na mingine kadhaa ilianzishwa na wafanyabiashara waarabu au wajemi waliooa wenyeji.